Vuirang Lungvar Kawl Biaknak le Phungki lian rual he tiah Kawlram ah zungzal SPH si aa timh mi MAH asi. Hi vialte tlamtlin in a hlawhtlin mi lawng nih Kawlram an uk zungzal i Cungnungbik ansi tiah MAH le Kawlte zumhnak cu asi.
Cu nih a hmuhsak mi cu Mabatha ti asi. Kawlram ah Politician adik mi si awk ah Kawl biaknak, Kawl ca, Kawl Nunphung in a hlawhtlin lai ti asi. AMyo Batha Thathana tiah Kawl holh in an ti. A tawinak in Mabatha an ti. NLD le USDP, MAH le DASSK zong Mabatha Politicians an si ve.
Vuirang sinak a tling bik mi le lungvar nganbik mi a ngeih tu MAH ka si caah Kawlram ah SPH si zungzalnak tehte ka ngeih a ti caah uknak an kan chut hi asi. Cucu Kawl biaknak le Kawl Phungki nih a hnu an zulh i an hlawhtlin ter cuahmah. Cutin asi buin an kan tei khawh lo caah Nuclear an siam lio asi. Russia bawmhnak in Kawlram Makui ram ah an siam lio asi.
Chemical le Biological Weapons zong an siam i kah an kan timh rih tu kawlte le MAH ansi. Tlangcungmi cihmih awkah Hriamnam USD 1300 million mana cawk cang mi Kawlte uktu ansi. Cucaah tutan kan tei lo ahcun Zungzal saal asi ko lai. Ramdang um mi nih nan thazang dihlak in nan kan chuah hnawh lo ahcun kan tei khawh hna lai lo.
Nan dollar thawng lawng in ral teinak le kan ram zalonnak aum khawh dingmi asi caah, ramdang um mi thawng lawng in MAH ralhrang tei khawh asi cang lai. Miphun le ram nih na dollar an herh lio ah tinsik chih in na nung zungzal ahcun na dollar an lengleh te lai, Dollar nuthlawi asi ve te ko lai.
Cahmai 13 asi. Can nan ngeih tikah rel ve te. Vuirang le Lungvar Nganbik Ngeih Cu Zungzal SPH Sinak Asi.Nuclear Bomb An Ngei Hlan Ah Kan Tei Lo Ahcun Tlangcungmi Caah Luatnak Aum Ti Lo. Federal Cu Zawng Parathlei Asi Te Lai
Tlangcungmi Federal Pek duh lo ruangah le Tlangcungmi Cihmih awk ah Kawlram nih hriamnam an cawk nak man hi USD 1300 million leng a phan cang. Mirang sinin Zalonnak kan hmuh in Kawlram hi Ramdang he raldohnak an ngeih ballo. An cawk mi Hriamnam vialte hi Tlangcung mi cihmih nak caah asi.
Kawlram Rallokap hriamnam a zuartu ram 7 hna cu: Russia, Tuluk, India, North Korea, Israel, Philippines, Ukraine an si. Jet Fighters, Fighting Vehicles, Warships, Missiles, Missile launchers, tbk hna hi an kuat bik mi asi. Fimthiam nak cu Singapore le Japan nih an pek hna. Hi ram 7 hna um Company 14 nih Rallokap an herh mi thilri vialte kha an kuat hna.
Tlangcungmi he raldoh awkah Kawl Ralkap ngeihmi hriamnam hna cu: Total Aircrafts: 280, Tank 664, Armored Vehicles: 1587, Self-propelled Artillery: 190, Frigates:5, Corvettes: 3, Mine Warfare: 2, Submarines: 2.
Rallokap hi nuai 5 an si tiah 2020 ahcun rak ti an si. 2021 ahcun nuai 3.5 lawng an si ti asi. 2022 May ah NUG report ning ahcun: raldoh khawh mi Rallokap hi 130000 lawng ansi. Mipi GZ Ralkap kutin 30000 leng an thi cang. 20000 leng hi a tlikzam mi le CDMers an si. Raldoh khawh mi Rallokap hi 80000s an si lai ti asi.
Kawlram pumpi in doh hna usih law, Rallokap hi raldoh awk ah minung an I zaa ti lo. Pau Dohthlennak ah Rallokap he biatak tein aa doh mi hi (ni fatin tein) CHIN< KACHIN < KAREN < KARENNI < Sakai < Makui tbk lawng kan si. Hi hmanh ah Rallokap Thazang a zaa in a ngeih ti lo mi Rallokap an si. Ke in an kal tikah bomh puak hnawh an si, Ralthli in thah an si caah Ke raldohnak in Rallokap nih an ngamh ti lo caah, Vanral dohnak lawng in an kan doh cang.
Vanlawng in Rallokap Thazang an chap, mipi le kan Ralkap cu an kan doh pah ti in Rallokap hi an si cang. EAOs vialte nih kan doh pi hna sehlaw, Ralhrang kan thluk nak hi a hlan tuk cang lai. CNA< KIA < KNPP / KNDF < KNU < le an humhual ram um PDF LDF CDF lawng nih kan doh pi hna. AA le TNLA hi dohpi bantuk, doh pi lo bantuk an si. A Ngan mi EAOs hi 17 kan si nain, EAO 6 – 7 lawng nih Ralhrang an kan doh pi.
EAOs vialte nih MAH Ralhrang an kan doh pi lo zong ah, PDF LDF vialte nih biatak tein doh ve hna sehlaw, Ralhrang kan tei fawn lai. Tu cu CHIN < KACHIN < KAREN < Sakai < Makui < Karenni < tbk lawng ah ral kan doh caah, MAH te Ralhrang SAC kan thluk khawh hna lo hi asi. Aruang dang an um lem lo.
EAOs he kum 60 leng raldohnak ah Vanlawng hi a can lawng ah an hman tawn. Cu hmanh ah Helicopter lawng hi Raltuknak ah siseh, Rallokap Thazang chap nakah siseh, an hman tawn. Pau Dohthlennak ahcun Su30, Yak130, MiG29, JF17 tbk Jet Fighters le IT chan Helicopter hna cu an hmang tawn.
Voikhat raldohnak ah Jet Fighter 3 le Helicopter 4 tiang in an hmang cang. Cutin an kan doh bu ah Mipi le kan Ralkap cu an kan tei khawh lo caah, Chemical, Biological weapons le Nuclear hriamnam ngeih khawh awk ah MAH nih aa zuam cang. Russia nih an tuah piak lai.
MAH nih Nuclear ngeih awk ah le Mipi thah nak hriamnam, Jet Fighters le Helicopters cawk ah Russia cu voi 8 a kal cang. Tuluk in a cawk mi Jet Fighters le Helicopter cu chan he aa tlak ti lo a ti caah IT in siam mi Russia Jet Fighters le Helicopters tu kha Mipi, khuaram le PDF kahnak ah an hman cang. MiG29, Su30, Yak130 tbk vialte hna hi Russia in an cawk thar mi lawng te an si.
Vanlawng lawng tein an kan doh nain, an ruah ning bantukin an kan tei khawh lo. Mipi le kan Ralkap tu nih kan tei deuh hna caah, Nuclear hriamnam ngeih kha an I timh cang. Cucaah 2022 November 22 ah Kawlram ah Nuclear Thazang Setzung sak ding in Russia Cozah ngeihmi Co. Ltd Rosatom Nuclear Energy Cooperation he senthuhnak an ngeih cang.
2022 July ah MAH Russia a kal lio ah Rosatom Nuclear Power Company he Nuclear kong an I ruah. Rosatom Co. Ltd Director Alexey Likhachev le MAH cu Kawlram Nuclear kong bia an I ruah. Russia hriamnam zuarnak Co. Ltd Rosoboronexport upa hna zong MAH nih a va tawn hna.
Uknak an kan chut hlan 2021 January 21 ah Russia Humhimnak Ralbawi zik le a hawi le hlunghlai ngai in MAH nih a rak cawng lawmh cang hna. Hi lio ah hin, Russia siam mi Vanral vennak thilri le Missiles, Drone, Radar, tbk cu Russia sin ah cawk ding in hnatlaknak an ngei. 2010 hnu ah Rallokap nih Russia sin in Hriamnam cawk, Rallokap z7000 tindan an pek cang. SU 30 SME phun Vanlawng 6 cu 2020 lio ah Russia in an rak cawk cang.
Cu ni thawk in American le Nitlak ram hna nih MAH le SAC cu phihkarhnak tuah hram an thawk ve. MAH changtu Lt. Sr. Gen. Soe Win nih phihkarhnak cu a poi nak a um lo. Hlan lio ah an kan phih tamtuk lawmman cang ko. Kan hawikom ram tlawmte he hmai kan nawrh ko lai tiah a ti (Christine Schraner Burgener bia).
Hi Co. Ltd hi Ram 116 ah Jet Fighters, Helicopters, Tank, Tilawng tbk he hriamnam phuntling a kuat tu ansi. Cu hnuah Nipidaw Council Vuanci U Thawng Han hruai mi Kawlram SAC le an mifim hna cu Nuclear Fimthiamnak forum, Russia ah an kai ve. Sochi khualipi ah an tuah mi Nuclear Forum voi 12nk asi. Pu Thawng Han he a kal ve mi hna cu SAC IT mifim thiam le IT Vuanci Dr. Moe Thein Kyaw le a nau le an si. Hi an kal lio ah Small Modular Reactor SMR timi Nuclear sehzung sak awkah le Russia nih bawmh awk ah hnatlak senthuhnak an ngei cu asi.
2022 November 29 – 30 ah Russia Ralbawi Col. Gen. Kim Alexey Rostislavovich cu Kawlram ah a rak tlawn. Ralhrang doh ṭi awkah hnatlak nak an ngei. Ralhrang an ti duh mi hi Mipi le GZ kan Ralkapbu cihmih kha asi. Cucaah hriamnam phuntling telin Nuclear bomb siam awkah Russia nih Ralhrang Rallokap an bawmhnak chan cu asi. Russia bawmhnak in le Nuclear bomb in Mipi tei an kan duh tu MAH te SAC an si. MAH le Mr. Kim tawnnak ah, Lt. Gen. Ye Win Oo, Lt. Gen.
Moe Myint Tun le Rallokap bawi tampi an kai ve. Kawlram Russia Ambassador, Mr. Nikolay A Listopadov nih a tel pi hna. Kan ram hnih le vawleipi Dindaihnak caah kan I kawmh lai an ti. Zei an duhnak dah a si ve hnga? Vawleipi nih Ralhrang ti veve mi Russia le Kawlram SAC an si cu mu. Sipuazi, Fimthiamnak, Ngandamnak, IT, Nunphung, Zanghlei thiamnak tbk ah kan in bawmhchan lai tiah hnatlaknak an ngei.
Hi can lio ah Russia Pilot hna an rak tlung ve. Su30 le Yak130 Vanlawng khal an cawn piak hna. Russia le a hawikom ram hna nih an hman mi Mir timi phaisa khawnh nak fimthiam nak cu Kawlram nih hmang ve awk a hna a tla. Russia he sipuazi tuahṭi awkah hnatlaknak hlawhtlin nak caah, hlan lio kum 4 ah an khar cang mi Rallokap Sipuazi Co. Ltd MEC kuttang Thir Co. Ltd (2), Taunggyi cu Russia nih bawmh awk ah an on ṭhan.
Russia Ralbawipa Mr. Kim kawlram ah a rat cu Media nih an theih caah, Rallokap minung nih ngeih mi Nipidaw Media pakhat cu tlaih asi colh ve. Rallokap hi rithai phunphun an din hnuah raldoh ter an si. Cucaah an tuah ngam lomi pakhat hmanh a um ti lo. Satan hmanh nih tuah ngam lo ding mi vialte an tuah cang.
Damiah le Gangstar rual nih an tuah ngam lomi tuksapur thahnawn nak le khuapi meiduahnak zong ni fatin an tuah cang. An hmuh mi nu poah an tlaihhrem hnu ah an thah hna, a buin an tlaih hna I nuam ngai in an thah hna, a buin mi thah kha lentecelh phun in an ruah cang. Kan hna lawng nih a theih balmi ISIS Ralhrang nakin a zual deuh mi Rallokap an si. A chan cu Bing le rithai sii din mi Rallokap an si.
Nuclear an siam khawh hlan ah Biological le Chemical Weapons an siam lai I, Mipi le khua an kah te lai. Cucaah Nuclear sehzung an sak mi hi PDF nih hrawk lengmang a herh. Sehzung si khawh lo ding in drone in maw, zei in dik? Kan thiam mi thiamnak le raldohnak hmang in kan hrawk lo ahcun, tutan nakin mipi a let in kan thi lai.
Chemical le Biological Weapons a hman ah cun hmarun le zawtnak hngalh lomi in kan zaw lai, kan hma lai, siibawi te nih an kan damter khawh ti lai lo. Cucaah Russia he an tuah ding mi Nuclear Sehzung hi kan hrawk khawh lo ahcun Mah le mah thlan khur cawh mi kan si lai. ကပစ Kapasa 24, Pauk Makui ram hi
Chemical hriam an siamnak hmunhma cu asi. Nuclear an ngeih hlan le Biological / Chemical Weapons an ngeih hlanah Rallokap cu thluk a herh. Cutin thluk khawh dingah Kawlram vialte nih Nifatin kan doh cang awk asi.
CHIN KACHIN KAREN KARENNI SAKAI MAKUI lawng an kan rinh ding asi ti lo. Rallokap Thazang 80000 lawng ansi cang caah hmunkip nih Nifatin kan doh ahcun NUG chunmang bantukin 2023 kum ah Rallokap kan thluk lai. A tu bantukin Chin Kachin Karen Kaya Makui Sakai lawng ah kan doh rih ahcun Kan thluk khawh lailo.
Kan zapi tein Nifatin kan doh hna ahcun Vanlawng a hmang khawh ti lai lo. Vanlawng voikhat hman ah USD 1 million adih caah phaisa an ngeih cawk lai lo. Jet Fighters le Helicopter in kap cawk kan si ti lai lo. Vanlawng kahnak ngeih hlah ko usih, Hriamnam I zaa lo ko usih, kuan semrel ko usih, kan ngeih mi tein hmunkhat ah voikhat te ah Kawlram pumpuluk in Nifatin kan doh ahcun TEI LO NAK lam a um hrim lo mi asi.
NUG Kuttang ah Kan um khawh lo zong ah Nifatin kan doh hna awk asi cang. Nifatin raldoh mi hi NUG kuttang lo PDF LDF CDF telin Kan pu le EAOs an si. NUG kuttang PDF LDF hi phiang kum bantukin raldoh rih asi. NUG Federal Ralkap hi Division 5 an um I, Nifatin ral an doh ve lawngah Ralhrang kan thluk khawh hna lai. Atu bantukin an I zukphiar I, Tlangcung mi le Sakai Makui lawng an kan rinh zungzal ahcun asi khawh ti lo. Bawmhnak le hriamnam cu NUG kuttang lawng bawmh le pek asi fawn.
8 December 2022 ah SAC Sipuazi Vuanci Dr. Kan Zaw (EU, USA nih phihkarh mipa) le Russia Sipuazi Vuanci Mr. Maksim Reshetnikov hna nih hnatlaknak biakam senthuhnak 7 an ngei. Russia – Kawlram Sipuazi Forum an tuah. Russia Co. Ltd 100 leng le Crony Sipuazi tama rual le Co. Ltd 200 leng an kai.
SAC Smuggling Vuanci U Aung Naing Oo a kai ve. Nuclear Hriamnam Sehzung hi Makui ram ah a um lai tiah thawng theih asi. Kapasa 24 hi Makui ram Pauk Pengkulh um Rallokap Hriamnam le kuan siamnak hmun asi. Chemical weapons le Biological Weapons hi Kapasa 24 ah a um.
Rallokap hriam siamnak hmun hi Kapasa ti asi I, Kapasa 25 tiang an um. Kapasa 24 ah, Nuclear bomb an siam bantukin Chemical le Biological Hriam hi an siam lai zumh asi. PDF Kahnak caah Drone zong siam chih an timh. Nuclear an siam chuak hlan ah an siam mi Drone le Chemical & Biological Weapons in kah an kan timh hi asi.
MAH le SAC nih an I zuam bik mi hi 2023 thimhnak tuah khawh hi asi. UN ah Cozah tiah cohlan tu ah Russia le Tuluk hi aa sawm mi hna an si. Annih UN ah VETO a hmang khawh mi an si. Russia le Tuluk an hawikom ram hna nih UN ah SAC cu cozah asi tiah an voter ve te lai. ASEAN ah Tuluk hawikom asimi le Tuluk he sipuazi a tuahṭi mi Philippines, Malaysia, Vietnam, Laos, Cambodia tbk hna nih SAC cu cozah asi tiah an cohlan ve te lai.
Dohthlennak ahcun NUG hi Mipi cozah tiah an cohlan ko nain phung ning tein senthuh nakin cozah na si an kan ti lo. Bia le thanh ca lawng in cozah ah an kan pom I an kan dirhkam. UN Palai cu U Kyaw Moe Tun na si an ti fawn lo. Kawlram UN Palai caah thimhnak tu kha a ni an thawn zungzal. American Policy cu Democracy leiah kir ṭhan ti le Nuhrin covo zalen ter ti asi.
Mipi le kan Ralkap dohin Hmunhma hip; EAOs he biaruah; Thongtla mi thlah; Phunghram pi remh; Thimhnak ah PR mumal hman; Tuluk, Russia, Germany, France, UK, Japan, Singapore, India, Pakistan, tbk le an ram Co. Ltd hna he Kawlram sipuazi tuah tbk vialte target cu 2023 thimh nak tuah hlawhtlin awk ah asi. Cu lawngah MAH Tamada asi lai.
Cucaah MAH nih 2023 thimhnak tuah khawh ding kha a lamkip in aa zuam. EAOs tam deuh (10 EAOs) cu a sawm khawh hna. Ramkhel Party tampi zong a sawm khawh hna. EAOs, Tlangcungmi hruaitu le Tlangcung Party hna sin ah a lemsoi nak hna cu: PR dundan kan hman lai:
Phunghrampi kan remh lai: a ti hna. Cuticun Tlangcungmi nih kum 75 leng Ramkhelh hnawh mi, nunnak le thisen tampi pek in kan hal mi Federal phung kha si loin, Rallokap Democracy le Rallokap Federal Model kha fak pi in an au pi. Cuticun Rallokap Saal Zuatnak Phunglam thar cu MAH le SAC Ralhrang nih an siam.
2023 thimhnak ah Palai Pathum tal aa zuam lo mi Party cu hrawk nan si lai tiah Election Commission nih an thanh. SNDP (Cakei Rang Party), NMSP, Rakhine Party 3 lakah, ANP, AFP (Dr. Aye Maung), Chin Ramkhel Party asimi Asho Chin Party, Khami Chin Party, ENDP (Mara), tbk hna hi Tlangcungmi Party hna lakah Thimhnak ah a lut ding mi an si.
SNDP Hotu Sai Ai Pawng nih Shan, Kachin, Yangon, Mdy ah Kan I zuam rih lai a ti. Cu hmun 4 ah Lisho miphun tampi um nak asi. NMSP Spokesman Nai Ngun Chan (a) Nen K Sai nih Pohma 261 kan rem lai, Pine PM mah tein thimh asi lai, PR mumal hman ding asi caah NMSP cu 2023 thimhnak ah kan lut ko lai tiah a ti.
2023 thimhnak ah aa telmi Ramkhel Party siseh, Vote a pek mi hna siseh, 1 February 2021 ah MAH nih uknak an kan chut mi cu a dik mi asi tiah cohlan in Legitimacy tuah asi kha kan philh lo awk asi. Thimhnak cu Democracy ah Legitimacy sinak ah Level sangbik asi. Vote kan pek hnu cun, kan duh le duh lo zong ah Mipi cozah asi cang tinak asi. Democracy cu Majority vote timi mi tamdeuh duhnak in a kal lai timi Thimhnak lawng ah hmang rua asi fam cu.
Cucaah 2023 thimhnak ah kan I tel I vote kan pek ve ahcun MAH le SAC Ralhrang cu mipi ai awh tu, Mipi Palai le Mipi cozah ah cohlan asi. Mipi nih kan cohlan hnu cun Vawleipi zong nih an duh lo buin an I hnek chih lai I, MAH cu Cozah nan si ko tiah, Legitimacy an tuah cang hna lai. NUG le Dohthlennak cu Pakpalawng ah aa chuah te lai. DOHTHLENNAK kan chungmang asi mi FEDERAL DEMOCRACY zong zawng Parathlei asi te lai.
Cucaah 2023 thimhnak cu MAH te SAC Ralhrang nih Meithal puak loin Paucan Dohthlennak TEINAK caah an tanbo le sobul / Rap le Mangkhawng asi te lai. 2023 August Thimhnak tuah khawh awk ah Jet Fighters le Helicopters hmang in Mipi le kan Ralkap hi an kan doh mi hi asi.
NUG nih 2023 thimhnak tuah khawh lo ding in kan hrawk lai, kan tuah ter khawh lai lo tiah an thanh caah Van raldoh nak a fak chin nak hi asi. Kawlrawn ah thimhnak hi a tuah hmasa lai, a hnu ah Tlangcungmi hmunhma ah a tuah te lai. Kawlrawn PDF LDF nih an nawnnawk tuk ahcun USDP le Piosawṭhi khua ah an tuah hmasa lai. Tlangcungmi Party hna an I tel nak ahcun thimhnak hi an tuah khawh lai.
Voi hnih in asi khawh lo ahcun Voithum in an tuah te ko lai. Hlan ahcun EAOs kha an sawm hmasa hna. Nan duh mi vialte kan tuah piak dih hna lai tiah MAH nih ati caah EAOs tam deuh cu MAH an kawm. PR le Upadi remh awkah a soilem hna caah Tlangcungmi Party le hruaitu zong MAH thimhnak ah lut awk ah an I timh ve mi hi asi. PR Palai in Hlutdaw ah Upadi remh kha an chunmang cu asi.
Tamada si awk ah siseh, Rallokap uknak chansau nak caah siseh, MAH le a tefa hna le a minung hna lawng nih kawlram ukpen zungzal nak caah siseh, a biapi bik mi Innka / Kutka / Innkil lung / Suttung cu 2023 thimhnak hi asi. 1963 Ralhrang Ni Vung Socialist chan le 1988 Rallokap Uknak chut bantukin asi lai, an ka doh lai lo ti kha MAH nih aa ruah mi asi. Cu caah Roadmap 5 cu MAH nih a suai.
(1) Election Commission thar tuah ding, Mee aa palh mi hlathlai nak le tuah awk a herh mi vialte tuah ṭuan ding (2) Covid19 Zohkhennak le kilvennak (3) Covid19 ruangah a rawk mi Sipuazi in I thar chuahnak (4) NCA peh ding (5) Lakhruak can uknak a dih in thimhnak tuah ding le teitu party sinah uknak chanh ding. November 2021 ah thimhnak tuah ding an ti nain GZ nih hriamnam in kan doh hna caah an tuah khawh ti lo. 2021 August ah uknak thla 6 aa chap ṭhan. Caretaker Government tiah min an pek I MAH cu PM le Chairman of SAC asi rih.
Prodemocracy Activist asimi Ko Jimmy te 4 cu 24 July 2022 ah a thah hna caah, ASEAN, Hun Sen – Cambodia PM, UN Palai le Nitlakram hna nih an mawtchiat len. 7 September 2022 ah Russia Tamada Vladimir Putin cu MAH nih a va tlawn. Mipi le GZ dohnak caah Hriamnam, Jet fighters, Helicopters, Sipuazi hawikom si awk ah siseh, Kawlram ah Nuclear sehzung tuahnak caah siseh, an I ruah hna. Mipi le Tlangcungmi thahnak caah asi.
MAH le SAC Luban rual (Dr. Hmuh Thang le Henry Van Ṭhio telin) nih a pennak zungzal hmun awkah Prophet biaphuannak cu Vuirang a hung pawt lai, Lungvar nganbik a sin a phan lai, Buddha biaknak a karh ter lai timi phun thum hi asi. Hi phunthum vialte hi MAH le SAC ah an hlawhtlin dih. MAH lungvar hi Nasaka Lungvar: Thang Sui le Khin Nyunt te Lungvar cu Navuaṭa Lungvar tiah min an pek. MAH Lungvar nakin a hme deuh tuk.
Navuaṭa Lungvar cu 1990 ah Mukkuk Lungvar khawr in an hmuh mi asi. 43mm – 37mm – 33 mm, 504.5 carat a rit. An tat hnu ah 496.5 Carat a tang. Cu Lungvar he aa tia mi lungvar dang hna cu Saram dum velchum le Dagon University kian ah mipi cu an hmuhsak hna. Mipi nih Cawsa tlangpi tiah an ti phah mi asi. Gen. Khin Nyunt kut an tlaih lio hrawng, Golden Triangle velchum ah vaivuan dawh asi.
Nasaka Lungvar cu 2789.25 Carat asi caah Kawlram uktu lungvar lak ah a ngan bik asi tiah MRTV nih A chim. U Tin Sui Chan ah (2013) ah Crony U Tayzar nih a hlut mi Lungvar hi 1907 Carat asi I, Nasaka lungvar nakin a lian deuh. Tin Sui Sin ah maw a tlau, NLD Cozah le DASSK sinah dah a tlau, MAH nih dah amah pumpak caah aa lak timi hi hngalh khawh asi ti lo. Zeitintiah Saw Maung, Thang Sui, Khin Nyunt Te chan, Navuaṭa lungvar pi cu a ho kut ah dah a vaivuan tiah hngalh khawh asi ti lo. Hlat awk zong an ṭha ve ti lo.
Vuirang Biaphuan in MAH nih Kawlram zungzal SPH sinak cu aa timh rih. SAC (Nasaka) Chan ah hin Vuirang 10 an um. Vuirang 9 hi a um cia mi asi. 5 August 2022 ah Vuirang fate a hrin. Vuirang 9 hna cu hmelchunnak 6 lawng an ngei. Nasaka Vuirang cu Vuirang a dik mi asi nak hmelchunnak 7 ning in a ngeih dih ti asi. 1 November 2022 ah Nasaka TV le news ah an thanh mi asi.
Cucaah SPH si awk ah MAH nih rawlṭam le tihal tuar in a tuar nak cu asi. SPH sining phun 10 a tling cikcek mi nih ram an uk lio ah Vuirang hmelchunnak 7 a tling bak mi Vuirang an chuak tawn ti asi. Budha Godama a zumh bak mi mi dinfel hna SPH an si lio ah Vuirang hi van in an hung tla tiah zumh asi.
Ram le miphun an pawkhim lai, a lamkip in an ṭhancho lai, van ruah a ṭha lai, Ram le miphun cu vawlei vanram nun an tep lai ti hi Buddhism le Kawl Phungthluk kemh in an zumh mi asi. Nawaṭa nih (Saw Maung, Thang Sui, Khin Nyunt) te nih Vuirang 5 an ngei. 3 hi Khin Nyunt nih a hung chuahpi mi asi. Vuirang 5 ning tein Hmelchunhnak 6 lawng an ngeih tiah Nasaka nih an ti. MAH te Nasaka cu Vuirang 10 an ngei. 9 nih Hmelchunhnak 6 an ngei. Pakhat nih (Tehte) Hmelchunhnak 7 ning tein aa ngeih dih.
Cucaah Nawaṭa nakin a cungnung deuh mi SPH sinak cu Keimah MAH sin ah aum tiah uknak a lak nak chan cu asi, Uknak zong a thlah sian ti lo caah mipi cu Ramdang ral bantukin an kan thahnawn mi hi asi. 1st Kawlram siam tu Anawratha, 2nd Kawlram Siamtu Bazinnaung, 3rd Kawlram Siamtu Alaung Phaza tbk vialte hi Vuirang a ngeih mi lawng te an si. Anawratha 38, Alaung sithu 36, Kyaw Sua 5, tbk in Vuirang an ngeih cio hna.
Alaung Phaza a naupa cu Vuirang SPH (Sinphiosin) an ti phah. Kunbung SPH chan ah cun Vuirang Ralkap tua 2, tua 8, tua 12 tiang in an ngeih hna. Mirang pen hlan ah Kawl SPH hna cu Vuirang a ngeih bik mi an si. King Tibaw an tlaih ah a vaivuan dih ve. Vuirang aum tilo caah SPH aum ve ti lo.
Ralhrang MAH nih SPH zungzal si awk ah Buddhism Biaknak lei aa merh ṭhan. Phungki Lianbik Tidaku cu MAH minung ah a siam khawh. Kawlram Buda Bada Biaknak ah mipi nih an biak bik mi le an zumh bikmi Phu / Bu (Denomination) cu Suicin Guide an si. Suicin Guide Luzik cu Tidaku asi.
Cucaah Phungki tampi cu DASSK le mipi kha an kan kal tak I, MAH duhning in an nung / an cangvai / bia an thlah / mipi an cawn piak hna. Mabatha timi phu zong Rallokap nih an dir. Mabatha sullam cu Kawl miphun, Kawl Nunphung le kawl biaknak khumzual tu phu (မဘသ အမျိုး ဘာသာ သာသနာ) tinak asi.
Mipi le kan Ralkap doh awk ah Piosawṭhi Rallokap phu cu Phungki rual hruainak in, kawlram pumpuluk ah dirh cio asi. Mipi an kan thahnawn mi sual ngaihthiam nak le thiamco ternak raithawi nak cu Phungki rual nih an tuah piak hna. Buda Bada phung lawng si loin Khuachia Khuahrum biaknak tiang in an sualnak ngaihthiam nak caah raithawi nak an tuah ter dih hna.
Cucaah Shwedagon Pagoda ah, Tuluk siam Tunu Khuavang Pathian nu rual cu an chiah hna I an biak ter hna. Lihtin thiam, thih tlawn thiam, kutlam zohthiam, camthiam, dawithiam tbk vialte tiangin an sual nak in luatnak caah an tuah ter dih hna. Cucu Zaya Hrawk an ti. Yaṭha Chide tiah Kawl biaknak nih a ti.
GZ nih hriamnam kan tlaih hlan ah, Sandah piah lio ah Zaya Hrawk piak tu Phungki pa nih Chan thlen nan duh ahcun an lu bak ah kap uh a ti hna. Kan lu bak ah a kan kah ve. Mipi le GZ cu thimh awkah lamdang kan ngeih ti lo caah hriamnam tlaihin MAH te SAC cu kan doh ve mi hi asi. Mipi an kan thah, Khuapi mei an duah, Khuapi le minung cu Jet Fighters le Helicopters in an kan kahthat, a buin an kan thah, nu poah an tlaihrem, ngakchia le tar tiang, tbk vialte hi an sualnak in luatnak caah asi tiah an zumh.
Biaknak, Vuirang, Lungvar, Phungki rual he tiah lamdang in SPH si zungzal awk ah MAH cu aa zuam bantukin Raltei awk ah EAOs PDF LDF CDF cu Vanlawng lawng tein an kan kah. NLD Upa hruaitu, MPs, Party Hruaitu, DASSK le Dohthlen tu tampi cu thong an thlak hna. A cheu cu thihdan an pek hna I, an thah mi an um cang. EAOs el ramkhel Party, Tlangcungmi hruaitu tampi le Party hna cu PEACE in siseh, PR Mumal in siseh, Upadi remh awk ah siseh, a lam aum mi kip in MAH nih aa zuam.
2023 thimhnak tuah khawh ding in PDF LDF CDF EAOs cu tei in hmunhma hip a duh. Van raldohnak zong in an kan tei ti lo caah, Chemicals le Biological Weapons hman awk ah aa timh cang mi MAH te an si. Cucaah Poipang asi sual lai tiah Russia he Makui ram, Pauk Pengkulh ah Nuclear siam an I timh cu asi.
Party Pakhat in Palai Pathum nih 2023 thimhnak ah an lut lo ahcun cu Party cu hrawk asi lai ti asi caah, NLD hi phu hnih ah an um khawh mi asi. 1990 – 2010 tiang NLD Hotu U Aung Shwe cu NLD party a thih lo nak hnga, DASSK telin Thongtla mi vialte le an Party NLD upa le minung vialte kha, Ralhrang hmai biakam senthuhnak he a phuah dih hna.
Cucaah NLD Party cu a nung I 2012 lakhruak thimhnak ah an lut ve kha asi. October 2022 ah DASSK sin ah Sihni hna sin in bia an cah. NLD CEC zung kan onh lai, Paucan Dohthlennak ah na hmuh ning bia kan cah tuah tiah an ti. DASSK nih CEC he biaruahnak kan ngeih hnu lawngah ka hmuh ning kan chimh hna lai, zung on hlah uh, hi hnuah mah bantuk bia hi kan sinah rat pi ti hlah uh tiah a ti.
cheukhat CEC upa ve nih SAC he biakam senthuhnak an ngei. SAC he biakam nak a ngeih mi NLD MPs hi 120 leng an si. NLD Party nung seh tiah Hi MPs 120 hna chung ah thimhnak ah alut mi an um men lai. Chimh awk cu a har ngai. Zeitintiah Party pakhat in Pathum tal 2023 thimhnak ah alut lo mi cu Party hrawk asi lai tiah 2023 thimhnak ah lut a duh lomi Party cu a ti cang hna.
2023 thimhnak hlawhtlinnak in Tamada si awk ah aa zuam mi MAH cu, a lamkip in hi vialte aa zuam hnu ah asi khawh lo ahcun: DASSK bia kaa in maw, a thlah lai I maw, bia a chimh ter lai. DASSK nih remhnak tuah usih a ti ahcun a dih cang. Zeitintiah DASSK cu hriamnam in buaibainak phisin cu a duh lo. Gandhi bang in daihnak in phisin kha a lamthluan asi ti kha MAH le SAC / Vawleipi nih hngalh mi asi.
1990 thimhnak lio ah, Dr. Sein Win nih NUG bantukin zuamcawhtu cozah NCGUB timi cozah a dir. 8888 phu nih ABSDF Ralkap bu an dirh. DASSK nih a cohlan hna lo caah NCGUB cu Vawleipi nih cozah ah an cohlan ti hna lo. Cucaah DASSK hi tanbo le rap ah MAH nih a hman te lai.
2023 thimhnak an tuah khawh lo ding asi ahcun: 2008 phunghrampi kha an thah lai I, a thar in kan suai lai tiah MAH te nih an ti te lai. Cuticun kum 15 – 20 kan uk kar ah Phunghrampi thar an ṭial te lai. 2023 thimhnak tuah khawh ah siseh, tuah khawh lo zong ah siseh, MAH nih Tamada si ding le zungzal ukpen awk ah aa timh mi SAC Ralhrang an si.
Cutin an kan uk kar ah Nuclear a siam khawh ahcun man cikcek in an kan den te lai. Nuclear a ngeih hnu ahcun kan tei khawh ti lai lo caah, 2023 thimhnak a tuah hlan ah MAH te Ralhrang cu kan thluk hrimhrim hna a herh. Kan thluk khawh lo ahcun, Nunchung federal kan hmuh ve ti lailo.MAH te kan tei I kan thluk hrim hna a herh.Duhsaknak Tampi he Saya Rungkaw