A luancia kum 60/80/100 hlan hrawng lio ahcun kan theih cio bang a tthawngdeuh, a rumdeuh, a tamdeuh, le hriamnam tha deuh a neimi nih a derdeuh le a tlawmdeuh le sifak deuh le hriamnam tha a nei lomi, anmah te dai tein a um komi hna kha va tuk le va uk an si. An ram thil tthatha hna kha i lak/i fir riangmang in sal uk in rak uk an si tawn. Upadi zong zei an rel lo i dinnak zong zei ah an rel lo. Nuhrin covo zong zei ah an rel lo/an upat lo.
Asinan atuchan ahcun minung kan hong fimchin lengmang tik ah mah bantuk a rak hmangmi ram pawl le miphun hna zong dai tein an um cang hna, Russia le Kawl ralkap le Kim Jong-Un te pawl dah ti lo cu. Chim duhmi cu cu bantuk lungput le ziaza a neimi ram le miphun cu an tlawm tuk cang. Upadi le nuhrin covo le dinnak an upat hna i an zulh hna i daihnak an duh.
Cu bantuk mi va neknak le va uknak ruangah silole miphun fadeuh or a der deuh kha mah duhning in tuah duh ruangah thahrum (violence) hmang in riantuan le thiltuah a hmangmi cu mitha lo taktak an si pin ah mihrut zong an si fawn.
Manipur state buainak zoh tik ah atu ka chimmi phun hi Meitei miphun pawl nih an tuah. Nihin ah Manipur state ah milu million 3 leng an um. Cheuhnih ah cheukhat cu Meitei miphun an si. A dang cheukhat cu miphun dang fa tete an si hna.
Tahchunhnak ah Naga, Kuki, Hmar, Zomi, Mizo, Paihte le a dangdang an si hna. Mah tik ah anmah te a um komi miphun fa deuh le tlawmdeuh umnak hmun le ram cu Meitei miphun nih hual an duh/hual siseh an ti.
Aruang cu anmah umhmun khuar an duh ruangah a si ko. Miphun fa deuh pawl palhnak le sualnak a um bak lo ti khawh a si. Meitei pawl duhfaknak le hakkauhnak lawngte a si ko. Mah tik ah miphun fa deuh pawl nih an duh ve lo tik ah a tam deuh le a thawng deuh Meitei pawl nih thahrum (violence) hmang in an tthuat hna.
Nuhrin covo le dinnak le cozah upadi vialte zong an zul duh ti lo/zei ah an rel ti lo/an upat ti lo. India ralkap zong zei ah an rel ti hna lo. Meitei miphun ziaza le lungput hi atu chan sining he cun a tlak ti lo tik ah mihrut an si ti khawh a si. Anmah duhnak lawng biapi ah an chiah/an ruah.
Anmah duhnak a hman lomi zulhpiak lo le tuahpiak lo ruangah thahrum (violence) an hmang i biakinn tamtuk an khangh piak hna, innlo tamtuk an khangh, motor zong tamtuk te an khangh fawn, minung tamtuk an thah fawn hna. An chaw le va tamtuk an hrawhpiak hna. Hruh thil le din lonak tamtuk an tuah lengah nuhrin covo zong zeiah an rel ti lo.
Kan tamdeuh, kan rumdeuh, kan thawngdeuh ti le hriamnam thadeuh kan nei timi lawng an ruat i an i bochan. A palhmi ruahnak lawngte an nei. Nihin Laimi (Chinmi) lak zongah a tamdeuh le a thawngdeuh le a rumdeuh le thil a ti khodeuh nih a tlawmdeuh le a sifak deuh le a der deuhmi cu anmah duhnak ah hmang in umter i uk duh ti bantuk hi a um ve.
Mah cu a der deuh le a tlawmdeuh le a thawng lo deuh nih a duh ve lo tik ah thahrum (violence) hman riangmang in din lonak le tthat lonak a phun2 tuah i nuhrin covo (human right) le upadi (law) zong tampi buar in that lonak a phun2 tuah ti bantuk a um ve theu. Cu bantuk thinlung put le ziaza le thiltuah cu atuchan (social media) sining he a tlak ti lo pin ah hruh zong a si fawn i tthat lo taktak/sual taktak zong a si fawn.
Rumnak le milu tamnak le thawngdeuh nak le thilti khawh deuhnak cu i bochan riangmang i ningcang loin sualnak le tthat lonak le din lonak le mi nehsawhnak a phun2 in tuah a hmangmi kan tampi rih. Khrihfa cawnpiaknak le ziaza he bang cun a tlak bak lo/a kalh tuk. A hman deuhmi le a dik deuhmi lei ah Yahweh Pathian nih a dirpeng ko i phuba a hlampiak ko hna tihi kan theih awk a si.
Milu tam ruangah le rumruang men ah le thawngdeuh men ruangah hranhram in a der deuhmi le a tlawmdeuh mi va uk le va nek le duh poah in hman duh cu hruh a sin pinah sual taktak zong a si fawn. Dinnak le nuhrin covo le cozah upadi le Bible cawnpiaknak hna hi upat i i nunpi peng ding an si.
Atuchan ahcun a rumdeuh le a thawngdeuh le milu tamdeuh tuk nih a der deuh le a sifak deuh le milu tlawmdeuh pawl tuk kha a lamkip in bawmh hna i tungmer hna ding an si lehlam. Mah cu Khrihfa cawnpiaknak he zong a tlak i Pathian duhmi zong a si fawn, cozah upadi le nuhrin covo upat zong a si fawn.
A thawng deuhnak le a rum deuhnak le a milu tam deuhnak a bochan i mitlawm deuh le a der deuhmi le sifak deuh nek le nehsawh le mahduh poah in hman a timmi cu Pathian min i a tlu lengmang ko lai/a rawk lengmang ko lai. Aruang cu Yahweh Pathian nih a doh ve hna lai/teirul a cham ve hna lai ti kha philh hna hlah uh sih. Saya Van Tum