Revenrend (Rev) timi sullam hi lai mi nih fiang deuh tein kan theih a herh ko rua tihi nai chung cu ka ruat. A ruang cu a sullam nak sang deuh tuk luammam in lai mi nih Rev timi biafang hi kan upat tiah ka ruah.
Reverend (Rev) timi a sullam cu upatnak pek a siloah upat pek a tlakmi (worthy of reverence) tinak khi a si. Bible chungah a um lomi a si i, biafang dang sawhsawh bantuk in minung nih phuah chom mi bia te khi a si ve ko. A biafang ah thian hlim hleinak zeihmanh a um lo.
15th century hrawngah cun Rev timi biafang cu general term sawhsawh in hmanmi a rak si. Tahchunhnak ah, mi pakhat nih keimah hi ca a rak ka kuat tikah pastor hmanh ka si lo nain a ka upatnak langhter nak caah Rev Thaceu Lian (upat mi Thaceu Lian) tiah a tial hnga. Cucu 15th century hrawng i Rev an rak hman ning cu a si.
Caan a hung kal tikah Roman Catholic biaknak nih khrihfa ram pi cu hun hip si tikah 17th century hrawngah cun Reverend (Rev) timi cu cleary member pawl min hmai ah thehmi Title bantuk in hman a hun i thok. Roman Catholic chung in Protestant hna cu hrin a hun si tikah RC pawl nih an tuahmi zul in Pastor min hmai ah Rev timi cu hun telh a si ve nak hi si dawh a si (church history development zoh tikah).
Caan a hun kal i, khrihfabu ah Rev lo nihcun baptisma, the lord’s supper hna pek lo ding timi ideaology hna a hung chuak. Hi idea zong hi Bible ai kalhmi a si. A ruang cu Bible chungah Rev pekmi hohmanh an rak um lo i, Pastor hmanh a si lomi Philip te hna nih baptisma zong an pek top ko. Bible chungah baptisma le the lord supper pe kho tu dingah tahfung qualification zeihmanh a um lo.
Jesuh khrih kha Kum 3 le cheu hrawng lawng ministry a tuan manh. A Kum kha 33 hrawng lawng a si. Tuchan khrihfa kan ruah bantuk hin Sam par pawl le ministry ah Kum 20/30 a tuan cangmi lawng nih Rev hmuh le tipil pek khawh a si ahcun Jesuh hmanh kha a qualify lo tinak a si hnga. Asiah a tu kan Rev pawl hi Jesuh nak sang deuh maw an si ne? Tha tein ruat hmanh.
Rev lawng nih an tuah khawhmi kongah Bible cawnpiaknak. Tipil pek, Bawipa zanriah hman, leh-thah timi pawl hi Rev lawng nih tuah dinh kan ti. Bible nih hi kongah a kan cawnpiak mi cu “khuaza kip ah va kal ulaw, thawngtha va chim hna uh! A zummi kha pa,fa le thiangthlarau min in tipil va pe hna uh” tihi a si. The great commission hi zumtu dih lak ca a si ahcun kan dihlak in tipil pek khawhnak nawl kan ngei tinak a si ko.
Bawipa zanriah kongah jesuh nih a zultu hna cu keimah philhlonak ah nan run hman lengmang lai” tiah a ti hna. A ho nih a run in pek hna lai ti zong a chim lo, biakinn theng ah nan hman lai ti zong a chim lo. A biapi mi cu Jesuh biacah bantuk in run hman lengmang kha a si ko. A ho nih a pek kha a bia pi lo i, kan hmannak hmun kha a bia pi lem lo. Inn chungkhar zongah hman cio khawhmi a si tinak a si ko. Cuccah, Rev lawng nih pek ding timi hi lih rumro a si. Thace Lian