1. Manipur tualchhung buaina tobul pakhat chu tunhnai maiah khan Manipur sawrkarin tlang mite chenna khaw tam tak Forest Reserve chhung a ni e, Protected/Unclassed Forest a ni a, heng khuate hi dan lova din an ni, tiin khaw lo awm sa te tichhia in mipuiin harsatna tam tak an tawh a ni.

2. Tlang mite, he khua lo luahtute chuan kan khua te hi sawrkarin reserved / protected / unclassed forest-a a puan hma daih a lo awm tawh a ni a, chuvang chuan sawrkar thiltih dan hi a dik lo a ni, an ti thung.

3. Hetiang boruak a nih mek lai hian Suspension of Operation (SOO) – sawrkar laipui, Manipur sawrkar leh Manipura hel pawl hrang hrang ten an ziah tawh atang khan kumin March ni 10 khan Manipur sawrkar a inhnukdawk a, hetia an in hnuhdawh hnu hian beihpui (operation) an thlak zui ta a ni.

4. Manipur sawrkar thu leh hla kan hriat theih chinah chuan heng forest chhunga khua awm te hi hel leh tu tu ten emaw thil tha lo tih nan, poppy (opium) chin nan te leh sum thianghlim lo siam nan an hmang a ni, an ti ve thung.

5. May ni 3, 2023 khan Meitei ten Scheduled Tribe (ST) category a awm ve an ngiat duhlohna lan tir nan tlang mi, mi tam takin ‘peaceful rally’ an nei a, kha kha a tluan tlingin muang takin harsatna awm lovin an zo dawn emaw kan tih laiin a tawp lamah harsatna a lo awm ta a ni. Harsatna namen lo a chhuak ta a, chenna in tam tak leh kristiante Pathian biak in tam tak tihchhiat a ni a, nunna chan hialte pawh tlang mite zingah an awm ta a ni.

6. Manipura thil thleng hian Mizoram min nghawng ve lo thei lova, a bik takin RIMS leh CAU bakah zirna in hrang hrangah Mizo zirlai engtik lai pawhin kan awm reng a, sawrkar hna thawk leh hna dang thawk pawh kan awm ve reng a, anni bakah hian Manipur hmun hrang hrangah zohnahthlak/zofate tam tak an cheng bawk a, Mizoram nen pawh inkalpawh a intlawhtawn reng kan nih avangin harsatna an tawh hian Mizoram sawrkar pawh kut kuangkuaha thu mai mai thei a ni lo a ni.

7. Heng vang hian Mizoram sawrkar pawhin theihtawp a chhuah a, Chief Minister leh Home Minister ten he buaina a lo chhuah tan atanga hma an lakna a fakawm tak zet a ni.

8. Chief Minister Pu Zoramthanga’n Manipur Chief Minister lehkha a thawn bakah vawi duai lo telephone in a bia a, boruak muanawm siam tura thawhpuiah a sawm thin a, Manipur Chief Minister pawhin a ngai pawimawh thin hle a, remna leh muanna a awm theih na turin thuchhuah intawm (joint statement) siam an tum mek a ni.

9. Buaina chhuah tirh khan Union Home Minister Pu Amit Shah pawh Chief Minister Pu Zoramthanga’n zuk bia in Central Armed Police Force (CAPF) thawn lut turte pawhin a ngen a hial a ni.

10. Home department pawhin nimin (May ni 4, 2023) chhun dar 12:00 khan Home commissioner kaihhruaina hnuaiah Mizoram pum puia district bawrhsap (DC) zawng zawngte virtual meeting a neihpui a, thil pawimawh tamtak sawichhuah a ni. A bik takin Manipur buaina avanga zohnahthlak mi tam tak raltlana rawn lut thei reng an nih thu sawi a ni.

11. Tunah hian Bangladesh leh Myanmar lam atangin raltlan tam tak sahimna zawngin an rawn lut a, Mizoram sawrkarin a lo tuamhlawm a ni. Hetih rual hian Manipur Atanga kan unaute rawn raltlan an awm a nih phawt chuan lo kuangkuah a, an chenna tur hmun te, an ei leh in turte lo buatsdaih zung zung turin bawrhsap te pawh kan in chah vek a ni.

12. Chutih rualin Mizoramah Meitei unaute mi engemawzat an awm a, an zavai hian mi 2000 bawr vel an awm a hriat a ni. Anni sahimnna tur ngaihtuah a hma lo la turin leh Manipura buaina thleng khian engtikawng zawng mah a Mizorama hlet a neih lohna turin mitin, mimal te leh pawl chi hrang hrangte, thuziak emaw, tawngkam emaw, kan awmdanah te thlenga fimkhur a, buaina tipunlun lo zawng a tan la tlang turin Hime department chuan a sawmin a ngen vek a, khawtlang hotute leh YMA te nen tha taka hma la tlang turin bawrhsap zawng zawngte chah an ni.

13. Nimin vek chhun dar 12:30 ah Home department hotuten MZP General Headquarters hruaitute an titipui a, remna leh muanna a awm theihna turin leh kan mi leh sa te Manipura cheng ten harsatna lutuk an tawh loh nan theihtawpin hman kan la tlang zel a ni.

14. Nimin chawhnu dar 1:30 khan CYMA leh MUP hotute nen pawh inkawm a ni a, anni hi sawrkar hmalakna ngaichang thiam tak an nih bakah sawrkar thurawn tha tak tak pe thin an ni a. Anni pawhin engtikawng zawng mahin kan mi ten an tawrh lohna tura sawrkar hmalakna thlawp tlat a, kan ramah Manipur Meitei awm ten kut an tawrh lohna tura lungrual taka thawhho kan rel a ni.

15. Hemi hnu hian Chief Minister hmuh a ni a, ani pawhin theihpatawpin mar takin tan a la tih kan hriatin a thlamuanthlak kan ti a, ani leh kan Home Minister bakah kan Chief Secretary kaihhruaina hnuaiah hma kan la chho char char a ni.

16. Nimin chawhnu dar 3:40 khan Mizorama Meitei awm, an pawl hruaitu lian zualte kawm an ni a. Mizoram sawrkarin kan mite Manipura awm ten harsatna an rtawh kan duh lo ang bawkin Mizorama harsatna an tawh kan duh lo tih kan hrilh a, hlim tak leh thlamuang taka an awm theih nan sawrkarin hma a la reng tih hrilh an ni. Meitei lam pawh an lawm hle a, Mizoram mipuite leh sawrkarin an chunga rilru an put dan hi an beisei phak bak a nih thu an sawi a, nizan khan an lawmthu sawina press statement an tichhuak nghe nghe.

17. Kan mi leh sa Manipur buai vanga tangkhang te hruai chhuah ngei hi Chief Minister hova rel a nih tawh avangin Mizoram sawrkar, Manipur sawrkar, CYMA leh MZP te inrawn tawnin mahni zawn theuhah hma lak a ni a. Zirlai awmte hming leh an chanchin kimchangte kan zawng khawm a, nizan zan rei lamah kan lakhawm fel theiin kan inhria a, tun dinhmuna kan hriat theih chinah zirlai te leh Mizoram atanga tul hrang hrang vanga Manipura awm mek hruai chhuah ngai hming 179 kan lakhawm tawh a ni. Hei hi a famkim hauh loving tih kan ring a, chuvangin hming kan la ziah hmaih te an awm theih takin tunah hian ngawrh takin hma kan la chhunzawm zel a ni.

18. Vawiin chawhma dar 10:00 khan Manipura mizo zirlai awm nu leh pa ten Home Commissioner an hmu a, Home department official te nen tha taka in jkawmin sawrkarin an tu leh fate himna a ngaih pawimawh zia thun leh anmahni phur thla turin thlawhtheihna “special flight” hire/charter a tum thu hrilh an ni.

19. Kan mi leh sa tangkhang te thiarchhuah nan hian Indigo Airbus A-320 biak mek a ni a, hemi hi a rem lo palh a nih takin thlavengah Indian Air Force lam biak reng an ni bawk a. Principal Consultant, Aviation Wing Pu Joe Lalhmingliana hovin theihtawp an chhuah mek a ni. Kan tih fel veleh che chhuak nghal turin kan inruahman a ni.

20. Thlawhtheihna hire fel a nih hnuah Imphal-ah tirh a ni ang a, Imphal Airport atangin Lengpui Airport pan tur a ni ang.

21. Anmahni hruaia Manipur lamah pawh a tul ang ang buaipui turin Mizoram sawrkar official mi pawimawh pathum – Pi Sangchhin Chinzah, IAS, Pu David H. Lalthangliana, MPS leh Dr PC Lalramenga, Medical Specialist te a tir dawn bawk a ni.

22. He buaina chungchangah leh in hruai chhuah kan tumna chungchangah hian hriat duh nei leh harsatna nei te tan in report a, thu zawhfiah theihna tur helpline a siam

23. Mizoram leh Churachandpur inkar lirthei service tihtawp a ni lova, Mizoram mi leh sa rawn haw engemawzat an awm tawh tih kan hria a, him dam taka an rawn haw avangin kan lawm hle a ni.

24. Raltlan hi kan chhinchhiah danin Saitual district in mi 16 an lo dawngsawng tawh niin kan hria a, he buaina hian engtik chen nge a awm dawn kan hriat loh avangin kan lo inpuahchah ve a ngai a, he buaina avang hian Mizoram chhungah tuialhtheim leh nitin eichawp thil chi hrang hrang man te kan ti to thur thur ang tih kan hlau a, mitin sumdawngte thlengin insum ila, a tul anga hma la turin supply department pawh kan ngen tawh a ni.

25. Manipur leh Mizoram inkalpawhna Tuivai lei venghim turin police duty tir an ni tawh a ni.

26. Manipur leh Mizoram indawrna kawngah communication gap a awm lohna turin hma lak reng a ni.

27. Mizoram sawrkarin a mi leh sate engti kawng zawng maha an tawrh a phal lova, a man pek tur engzata tam pawh ni se sawrkar chu a mi leh sa te hum turin nghet takin a din g a, hemi atan hian sawrkar hnathawkte pawh kan inbuatsaih a, a tul a nih phawt chuan kan mi leh sate kan thiar chhuah zawh hma loh chuan tha thlah lovin kan bei zel dawn a ni. Written by: Andrew H Lalremruata

By admin

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *