Kawl Le Mirang Ral Voi Thum An Rak I Tukdonak Kong Tuanbia Tawi. First Anglo-Burmese War – ပထမ အင်္ဂလိပ် မြန်မာ စစ် (5 March 1824 – 24 Feb. 1826). Second Anglo-Burmese War – ဒုတိယ အင်္ဂလိပ် မြန်မာ စစ် (5 April 1852 – 20 Jan. 1853). Third Anglo-Burmese War – တတိယ အင်္ဂလိပ် – မြန်မာ စစ် (7–29 Nov.1885)

May be an image of 3 people, people standing and outdoors

Cu a voi khatnak Kawl le Mirang raltuknak cu 1826 kum ah Kawlram laifang Yandabo – ရန္တပို khua i raltuk daihnak ‘Treaty of Yandabo – ရန္တပို စာချုပ်’ hnatlaknak tuah mi in raltuknak an daihter i

Kawl siangpahrang nih a rak ukpen mi ram Yakhine le Tanintharyi lawng si lo in, Kawl siangpahrang Bodawpaya – ဘိုးတော်ဘုရား chan ah ralkap 16,000 ringlo nih 1817 in 1825 kum kar chung i an rak tuk-laak mi Assam, Manipur ram zong British sin ah an rak pek hna. Mirang nih Yakhine ram an laak hnu in Akyab (Sittwe) khua cu Yakhine khualipi ah an ser.

No photo description available.

Hi raltuknak i, Danubyu khua i an i tuk lio ah hin Kawl siangpahrang ralbawi ngan bik General Maha Bandula cu 1825 kum, 1st Arpil ah kuanpi puak kah mi kuancik nih a khen i a thi. Hi ral tuknak cu Britist Indian tuanbia ah a dihheu tam bik le a sau bikmi raltuknak a si ti si.

Mirang le Indian ralkap 15,000 tluk a thi mi chung ah zawtfah in 75% tluk le hliamhma in 25% tluk an thi i, Kawl ralkap lei in zei zat an thih ve bel hngalh a si lo. ရန္တပို စာချုပ် hnatlaknak an tuah mi cu a tanglei ning hin a si.

May be an image of 3 people and outdoors

1. British sin ah Assam, Manipur, Tripura, Rakhine (Arakan), le Tanlwin tiva thlanglei Taninthayi (Tenasserim) rili kam thluan pek hna ding

2. Assam ram chung Cachar le Jaintia ram hnahnawhnak pek ti hna lo ding

3. Phaisa pounds sterling one million voi li ṭhen in kum hnih chung ah liamh hna ding

4. Ava (အင်းဝ) Calcutta kar pehtlaihnak palai chiah hna ding

5. Caan rem a phanh in chawlehhrawl hnatlaknak tuah ding

No photo description available.

A voi hnihnak Kawl le Mirang raltuknak an thawk cu April thla 1852 kum ah a si i, Rangoon khua kam tilawng dinhnak ah aa din mi Mirang chawlet tilawng Captain Sheppard le Captain Lewis nih an tilawng cung rianṭuan tu pahnih an thah hna tiah cu lio Pegu khua uktu Kawl khuabawi

မြို့ဝန် (governor) nih a tlaihter hna i phaisa Rupees 500 a liamter mi hna cu Mirang cozah nih i fahsak in Kawl cu an tuk ṭhan hna. Kawlram laifang Pyay khua – ပြည်မြို့ in a thlanglei ram vilate ‘Lower Burma – အောက်မြန်မာပြည်’ timi cu Mirang uknak kut tang ah a hung tla dih.

A voi thumnak Kawl le Mirang raltuknak cu 1885 kum November thla ah a si. Hi raltuknak a chuah ning a ruang cheukhat an ṭialmi ah, 1883 kum May thla ah Kawl siangpahrang Mindungmin – မင်းတုန်းမင်း nih Europe ram ah a hei thlah mi vuanci Kinwun Mingyi U Kaung – ကင်းဝန်မင်းကြီး ဦးကောင်း nih

Paris i French Foreign Minister Jules Ferry a va ton lio ah France ram he political alliance (နိုင်ငံရေးမဟာမိတ်) tuah ding in le hriamnam thilri cawk hna ding in a chimh mi hna thawng British cozah nih an theih mi nih an ram pahnih karlak petlaihnak a chiatter deuh chinchin. Tuan deuh 1873 kum i France ram he chawhlehnak le hawikomhnak (treaty of friendship and commerce) an rak tuah mi zong British cozah an lung a rak tling lo ngai.

Toungoo ah tlor thing an laak i an rianṭuantu pawl hlawh an pek hna lo ruang ah Burmese court – မြန်မာတရားရုံး nih Bombay Burmah Trading Corporation cu phaisa an liamter hna i tlor thing cheukhat cu an chuh hna. Bombay Burmah le British cozah nih cun an puh mi hna bia cu a dik lo mi, Burmese court cu ziknawh ei an si an ti ve hna.

Cu an i puh mi bia buai remter ding in British cozah thlah mi palai Kawl cozah nih cohlan ding in an chimh mi hna cu Kawl cozah nih an al. Cu in British cozah nih 22 October 1885 kum ah Kawl cozah sin ah bia an hei thlah hna:

British cozah nih Mandalay ah an thlah mi palai thar Kawl cozah nih cohlan ding; Bombay Burmah Company cung i sual phawtnak asiloah phaisa liamter mi British palai a phanh hlan tiang ngan chung rih ding; Kawl cozah i ramdang pehtlaihnak cu British cozah kut tang ah chiah ding in le

Burma chaklei le China kar chawlehnak ṭhanchoter ding in Kawl cozah nih British cozah cu tuahnak nawl lam onh piak ding, ti si. Hi ti i an hal mi hna cu Kawl cozah nih an cohlang kho lo. Ziah tiah an ram nawlngeihnak nawl zei maw cin an laak piak hna asiloah British an pek hna bantuk tluk khi a si ding a hei si.

Cuti i British cozah nih an hal mi hna cu Kawl cozah nih kan cohlang kho lai lo tiah nithla 9 November 1885 ah ca an hei leh hna. Cu cakuat lehnak an hun hmuh cangka in Kawlram chaklei cu tuklaak ding in British cozah nih biakhiahnak an hun tuah colh.

British cozah nih hin Kawlram chaklei laak dih ding in timhnak an rak ngei cia cang i, Kawl cozah nih cohlan awk ah an harh lai ti an hngalh ko bu ah cu bia cu an hei thlah hramhram mi a si. British nih cun Kawlram chaklei a vun laak dih kum li-nga hnu ah Chin, Kachin, Naga miphun etc. pawl umnak ram zong an vun tuklaak ve hna. CBN Daily News

By admin

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *