Muko Editor Pu Joel Ling nih March thla Muko ah ‘’Ka Philh Khawh Lomi Phungchim’’ timi hon kan ṭialpiak a rak ka ti. Ka philh khawh lomi phungchim an um ṭung lo, Online chung phungchim lebang hi aho phungchim hmanh ka ngai bal lo teh ka hei ti ve. Na sual lio le na lutlet lio phungchim dawh ka ti cuh, na pianthar hnu ka ti lo cuh a rak ka ti rih hnuah ‘’Ka Uar Phun Pastor Le Phungchim’’ ti si ne seh a rak ka ti ṭhan. Umm! chim seh ti a ka duhmi a um ko hih timi ka hon i fiang.
Anih hi Muko Editor cu sikaw, caṭialtu pawl kan ti khawh deuhnak le kan ti khawh deuh lonak a kan theih dih ko lai cu mu. Careltu nih zei bantuk dah rel an duh timi zong a theih chih dih fawn ko hna lai cu. Bawlung chuih khi hei siseh law anih khi hmai kal, anih khi lai kham, anih khi hnu kham, anih khi kawlbawh timi a kan theih dih cikcek ko lai cu. Muko a rel tawntu pawl zong annih khi anih an uar, annih lei nih amah an ṭanh timi tiang a theih dih ko hna lai cu. Zeizei va si ko hmanh seh, phungchim theng si lem loin phungchim he aa pehtlaihmi paoh ah ka philh khawh lomi bia tete ka hon ṭial phot ko.
Na Sual Lio Le Na Lutlet Lio: Lutlet a timi hi a ka ciah ngai. Kawlholh‘’ lu le’’timi kha Laiholh in a ṭial rua ka ti. Kei hi misual cu ka si rua lo dah ka ti ko. Lutlet a timi belte hi cu ka rak ‘’lu le’’ pah tak rua. Ka rak lutlet lio chan hi culio Baptist Pastor pawl an piangthar hlan a rak si ve. Zeicatiah, piangthar an rak doh tuk lio chan a si. Biakinn ah piangthar phungchim an rak onh hna lo. An rak phuahmi piangthar Pastor zong an um len.
Culio Baptist cu ABM(Amrican Baptist Mission) ti a rak si. Laitlang ah AG, UPC, CJC a rak um rih lo. Culio i Baptist Pastor nih phung an chim bikmi cu, tlangcung cawnpiaknak hei ti hrawng le dawtnak kong hei ti hrawng khi a si ko. Khamhnak kong an chim bal lo. Thlarau kong zong an chim bal lo. America kong le Japan kong hna a chim kho deuhmi paoh kan rak uar ko hna. Philh khawh lo dingmi phungchim hrimhrim a um thiam ding khi a si ve lo.
Baptist Pastor Pathum Bia Ka Hal Bal Hna: Norway ka phanh hnuah Laimi nih ka upat bakmi hna Norway a rak kan tlawngmi Baptist Pastor pathum bia pakhat ka rak hal bal hna. Rev. Dr. Sang Awr(tleicia), Rev. Nawl Cung Lian, Rev. M. Thawng Kam an si. Hlanlio Baptist Pastor phungchim le atu Baptist Pastor phungchim aa dang ngai cang. Nan phungchim maw nan thlen tiah ka rak hal hna. Saya Sang Awr nih, phungchim thlen cu a si lai lo. Zeicatiah, Baptist zumhnak aa thleng bal lo. Asinain, Pathian dawtnak thuk deuh in a chim kho le a chim kho lo cu kan um ve ko lai a rak ka ti.
Saya Nawl Cung Lian nih, Baptist cu a thimi buu an rak kan timi hi an mawh ve lo. Zeicatiah, mi hmasa kan pale Pastor tam deuh hi Baptist zumhnak taktak an rak pemh thlu ve lo caah a si a rak ka ti ve. Saya Thawng Kam tu nihcun phungchim kan thlen bak a ti. Kan pale nih pianthar an rak dohmi kha anmah an rak piangthar lo caah a si loh, miphun an rak dawt tuk caah a si deuh. Zeicatiah, kan pawngkam ah hlimsang an rak um i, mah hlimsang zumhnak kha Laitlang a lut sual sual lai ti an rak phang tuk caah a si. Atu cu kan fim cang i, thlen a cu cang a ka ti. Ka uar taktak. A hmaan bak lai ka zumh fawn.
Ka Philh Khawh Lomi Phungchim: AG Pastor Saya Khai Suan(Rev. Khai Khan Suan, tleicia)phungchim hi ka philh kho lo. Tonzang ka um lio a si i, 1981 ah a si. Rev. Hau Lian Kham hi Tiddim Baptist Church Pastor a si. A pianthar ruangah an rak buai ngai rua. Khattalei phu nih biakinn tawh an hrenh i, khattalei phu zong nih tawh pakhat an hrenh ve. An buai ai tiah, a cozah nih tawh pakhat an hrenh rih caah Tiddim biakinn tawh pathum in an hrenh lio caan a si. Culio ah Saya Hau Lian Kham le Saya Khai Suan hi an rak laar taktak. Biakinn ah phung an chim khawh lo caah khua lai ah an rak chim tawn.
Voikhat cu Saya Khai Suan Tonzang ah phung a rak chim. Mi inn ah a rak chim i, mi an i tlum lo caah vampang an rak bauh dih. Amah hi kebei a si. Mi tungniam te a si fawn. Mi nih an ceih tuk caah zankhat ri nawn in ka va pum ve. Esau le Jacob kong a chim. Mah zan a phungchimmi nih ka khuaruahnak vialte le thil ka hmuhning vialte a thlen dih cikcek. Ka hrin ṭhan ve ka ti lai maw, ka piangthar ve ka ti deuh lai dik. Mah Saya pa phungchim lawnglawng kha ka philh khawh lomi a si. Kha hnuah phungchim thiam timi hna phungchim paoh cu ka ngai dih rua. Crusade ka kai le campign ka kai zong a tam ngai. Atu cu Evangelist an tam tuk cang i phungchim hi a neek in kaa neek lawlaw cang.
TABC Conference: Voikhat TABC Conference an rak tuah. Rev. Tlang Nawl US in a rak tlun kaa a si i, a pianthar kaa zong a si fawn. Chun cawnpiaknak ah Saya Van Bik nih ‘’Eden Dum Sualnak’’ timi a cawnpiak hna i, pakhat pa nih, Adam le Eve a hlengtu rul hi zei bantuk rul dah a si timi a hal e an ti. Saya Van Bik nih, rul ti ah a za ko lo mei, vanzik e, hngawngsen e ti cu theih a herh mei a rak ti rua. Leklak a tho i teirul cham ka duh ti phun khin ‘’theih rengreng ka duh eh’’ a ti, timi an rak chim len. Kei cu cawnpiaknak ka kai bal lo.
Zan bel ka va pum lengmang ve. Laimi chungah anih, a nih, timi lawngte cu si hna kaw, phung a chimmi paoh nih Saya Tlangte kha an ngiar dih cio. An bia-eng le an bianek pawl hi ‘’kan in herh nain nangmah loin kan si kho ko’’ hei ti hrawng khi a tam ngai(ka theih pah len rih ko nain, kha bantuk pawl kha cu hei ṭial duh hlah ning).
Zankhat cu Saya Tlang Nawl phungchim a si ve. Tiddim Pastor pa phungchim ka ngaih hnu in kei zong piangthar lei ka ṭang ngai ve cang cu mu. Saya Tlangte nih a chimmi atu tiang ka philh khawh lomi cu, ‘’Bawi Jesuh a leirawitu pawl kha mi sawhsawh an si loh, pulpit cungah a ṭhumi lawngte an si’’ a rak ti. Kan ‘’Amen’’ a ṭhatning hmanh a viu bakin teh a rak viu.
Rili Sen: Rev. Tlang Nawl hi a pianthar hlanah piangthar a rak doh bakmi a si. TABC Secretary a rak si fawn i a rak laar ngai fawn. Minung fa nih Pathian khamnhnak i fian phung a si loh a rak ti. Baibal ca chungah Moses nih ṭhiangṭhunh in rili sen a tuk i aa ṭhen timi kha a tha a ṭhawng tukmi thlichia a hran ruangah a luangmi rili kha chikhat a kham chungmi a si a ti, an ti. Farrawn nu pakhat leklak a tho i, ‘’ziah, mah tluk a ṭhawngmi thlichia a hranah rili kam i kha vialte Israelmi hna kha a choih pet hna lo’’ a rak ti, an ti. Khoika dek a si hnga. Kei cu ka um ve lo. Farrawn nu bia hi bia ngaingai a si hi mu.
Piangthar Cu Ninghngal A Si: U Hrang(Pu Hrang Nawl) a pianthar kaa Thantlang ah phung a rak chimtertu lakah kaa tel ve. Keimah bak nih Hakha an innah ka va sawm. Khamhnak kong koko ahcun Pu Hrang Nawl nih a fianter khawh bik lai dah. Pathian khamhnak i rinh lo cu RTC i cit i, mawṭaw tlang i tlaih bantuk a si a rak ti. Saya Van Bik le Saya Za Bik ṭialmi Saya Hrang Nawl nih a leh hna nak ti bakin ca a rak ṭial bal.
Cauk ngaingai si loin catlap tam nawn in ṭialmi a si. Mah ca phawtzamh ah ka rak ṭang ngai. Cherhchan tampi a laak caah U Hrang hi anmah nakin pei ca a rel deuh hi kan rak ti len bal. Saya Van Bik nih, ‘’pianthar cu ninghngal a si’’ a rak ti rua. Mah cucu a cauk chungah a leh. Pianthar cu ninghngal a si an ti. A taktak ahcun ‘’khamh i fian ṭung lo i, khamhnak kong a chimmi hna hi an ning a hngal deuh’’ a rak ti hna.
Ke Nu Le Ke Pe: Voikhat Hakha ah Conferance an rak tuah. Khrihfabu nih tuahmi si loin, Khrihfabu lo nih tuahmi a rak si deuh. Chin Evangelical Conference ti a si rua dah ka ti(ka palh kho men). Atu Evangelist Saya Za Ṭhio, Saya Clifford Van Thang(tleicia), Saya Van Hnuai Sum, Saya Ngun Mang, Saya Rual Uk, Saya Kio Luai te hna nih phung an rak chim. Catang sang a ngeimi lawngte deuh si hna kaw, Mirang holh in an i chawn pah lengmang. Amen timi hna khi Mirang awchuah in ‘’eimen’’ an rak ti lengmang. Mah khakha Saya Rual Uk mit an kem tuk rua. Zankhat cu Saya Rual Uk nih phung a chim. Pathian hi Laiholh tein biak khawh a si ko.
Midang holh i hlan len a hau lo. Laimi cu mi nawl cawn kan thiam tuk i, hmailei hmailei ahcun ka nu timi le ka pa timi hna hi ‘’ke nu, ke pe’’ kan ti men cang lai a rak ti. Mah lio kha Saya Van Hnuai Sum le Saya Ngun Mang an rak laar ngaingai lio hrawng a si. Khatlei ah Saya Kio Luai zong mah laar in a laar ngai ve fawn. Mah lio hrawnghrang kha cu Penticos ni ah Peter nih phung a chim i, nikhat ah minung thongthum tipil an ing timi hna kha mitthlam in suaisam khawh ngai a rak si.
Caan Cu A Dong Ne Loh: Kum 2000 lio kha Malaysia ah ka rak um. Y2k an rak ti i caan a dong lai ti bak khi a si. Kum 2000 hmaiei khi computer nih a tlai kho ti lo ti bak khi a rak si. 1999 December 31 zan hna kha cu nungak tlangval aa duhmi hna hi thaizing caan a dong cang lai ti bak khin Kuala Lumpur khua chungah an rak um. Jerusalem a va kalmi khual hi Hotel nih a tlum ti hna lo tiah, tadinca kipah an rak ṭial. Kum 2000 January a zarhkhatnak ah Rev. James Sang Awi(tleicia) nih Rangoon LBC ah phung a rak chim rua. Pulpit cungah a dir i, zei bia a chim hlanah ‘’caan cu a dong ne loh ti u’’ a ti, an ti(upatmi pastor pakhat nih a ka chimh).
Saya Sang Awi hi Malaysia a rat lio ah keimah he chikkhat chung naihniam tein kan rak um ṭi bal. Laiforum le Rungcin chan sikaw, US in sum phomh in an rak phomh len. Ralkap lei na ṭang an rak ti. Khin Nyunt nih tangka aan phalh an rak ti. A rak titu hna zong ka cing ko rih hna. Culio cu Malaysia tangka fanghnih phalh in Internet dawrah ca rak rel a si. Saya Sang Awi nih an ka tinak ca vialte rak ka print piak law kaa chiah lai a rak ka ti.
Ziah, hi tlukin an in ti komi hi kaakhat tal na let hna lai lo maw ka rak ti. A rak ka timi atu tiang ka philh kho lo lo. Kå nun lamhruaitu ngaingai zong a si . A rak ka timi cu, ‘’ka leh hna ahcun anmah tluk ceo pei ka si ko lai cu. Nangmah zong Seihnam Editor na si caah mi thangchiat le mi soisel na tong len te lai.Cu tikah rak let hna hlah. Mi nih thangchiatmi le soiselmi si kha i lawm ko’’a ka ti. Kapa Awi an rak tinak ca pawl kha Seihnam ah ka rak ṭial tawn i, kha lio kha Seihnam ka rak manh bik a si ve.
Ka Bia Ka Fun Cang Lai: Phungchim thiamthiam nih an chimmi phungchim voi tampi ka ngai. Phungchim thiamthiam nih an tuahmi crusade voi tampi ka kai rih. Phungchim thiamthiam nih an tuahmi campign voi tampi ka kai fawn. Cu hnuah i fian taktakmi thil pahnih ka ngei ve. A pakhatnak cu, Khrihfabu ciocio ah Baptist Khrihfabu hi Laimi caah Baptist cingcing a si ko timi a si. A pahnihnak cu, tuukhaltu taktak timi le zumh awk tlak Pathian rianṭuantu timi zong hi hlanlio ABM rak timi Baptist Pastor pawl hi an si ko timi a si ve.
Asinain, Baptist Pastor paoh an si hlei lo. A laar lo tukmi Baptist Pastor an tor ve. Ka chimmi pawl hi kutdong in rel khim an si. Cuti ka ti ruangah Khrihfabu dangdang le Pastor dangdang hi ka zum hna lo tinak khi a si hrimhrim lo. Pathian nih miphun pakhat thluachuah peek a duh tikah Khrihfabu a hman ko rua timi hi keimah ka hmuhning le ka zumhning a si. A ngaingai tiah, hlanlio Baptist Pastor pawl kha atulio Baptist Pastor pawl bantuk in rak piangthar cang hna sehlaw, Laimi hi mah tluk lawmmam in buu kan i ṭheng hnga lo. Atu hi Baptist ah kan i fon ṭhan dih lai ti khi siseh law, Pastor le Evangelist an buai tuk fawn hnga. Perhkalh