Israel cu a thimtu Pathian nawl a ngaih lo ruangah BC (721-722) ah unau rual pa (10) hna umnak, chaklei pennak (Northern Kingdom) cu Assyria nih a rak lak i sal ah a hruai hna. Mah cu nakcun khoika an phak set zong hngalh ti loin, vawlei hmunkip ah an i ṭhek i, an tlau cuahmah ko.
Cu kong he pehtlai in cauk ka ṭial liomi, “Jesuh Khrih nih a rak kawlmi Chin Miphun” (Matt. 15:24) a chuak zau cang lai. Rel ve hrimhrim rak i zuam ve te hmanh. Cu hnuah unau hnih hna umnak thlanglei pennak (Southern Kongdom) cu Babylon nih BC (586) ah a rak lak ve hna.
Sal ah a hruai hna i, chirnak he ngam hngal loin, Babylon tiva kam ah an ṭap. Asinain, a rawk kho ti bal lai lo an timi Babylon Empire cu Medo Persia nih a van tei ṭhan. Medo Persia nih cun ram a lakmi dihlak chungum sal tang vialte hna caah sal luatnak Jubilee a tumter hna.
Cuticun Babylon tiva kam ah tum duhnak thinlung zong an ngeih khawh ti lomi, an ṭingṭang cu innhliam kung bah riangmang in, lawmhnak hla he an lam tawn nak Jerusalem le Solomon Temple pi cu ngai in ngam ngal loin, an ṭahnak hmun cun an sal sinak ihphah tom chiate he cun Jerusalem cu an panh ṭhan.
Culio caan te ah cun Judah mi a si ve ko nain, Persia Siangpahrang sinah rian ṭha, bawi rian a ṭuanmi, ram uk bawi, Nehemiah, tlangbawi Ezra le Levi upa hna hruainak in a rawkmi Jerusalem kulh le Temple sak ṭhan cu an thawk ṭhan.
Nehemiah hi cu a mi hna sal kut tangah an ṭah an ai lioah salcan fahnak a tuar lioah a ṭap a aimi asi ve lo. Anih cu ram ṭha ah Siangpahrang inndai tangah rian ṭha a ṭuanmi a si. Tuchan holh cun Dollar a hmu khomi asi. Babylon sal in an kir lio hmanh ah khan anih cu Persia Siangpahrang sinah rian ṭha a ṭuanmi asi caah a kir ve lo.
Asinain, a miphun ṭahnak aw a theih tikah cucu a caah ṭahnak, a miphun tuarfahnak cu amah tuarnak asi i, Persia Siangpahrang sinah khonh hal riangmang in a rawk ciami Jerusalem kulh le Temple remh ṭhan dingin a miphun cu a hruai hna.
Tulio hi kan Chin ram ah kan khua a kang, kan Temple a kang, kan Biakinn vutcam ah ai cang, kan inn kan lo a kang in a rawk dih, kan Thantlangpi lebang cu uico fir hmanh anmah lawng cun an vak ngam ti lo.
Culio can ah kanmah Laimi auhnak in ram thumnak a phan cangmi, kan Chinmi hna, ram ṭha ah rian ṭha a ṭuan in Dollar a hlawh kho mi hna nih ram hlum “kan ṭahnak cu ka ṭahnak tiin nan kan philh lo caah hi capar hin kan i lawmhnak bia ka van langhter. Bawipa Pathian nih thluachuahnak in pe cio ko hna seh. Amen.
Believers Myanmar nih kan upatmi le ka ṭihzahmi, Metropolitan, Dr. KP Yohannan he a luan cia kum (30) lio khan mission le Khrihfabu rian kan ṭuanṭi. Dr. KP Yohannan he kan rak i ton hmasa lioah cun amah hi “Pentecostal” zumtu a rak si.
A hnu deuhdeuh cun “Pentecostal” tinak hmanh in “Evangelical” kan si ti hi a van uar deuh cang. Asinain, kum 2010 hrawng khan cun, Khrihfabu hruainak ah cun Orthodoxy hi a hman cem ko tiin Orthodoxy Liturgy leiah a kan kalpi ruangmang ko. Cuticun Believers Church kha “Believers Eastern Church” (Believers Orthodox Church) tiah a kan thlenpi.
Kannih Kawlram cu kan Orthodox kho lai lo tiah special in ka va ton i, a poi lo Kawlram cu special in kan in chiah ko hna lai a kan ti caah Believers Eastern Church si loin, “Believers Church Myanmar” tiin lunglawm tein can sau ial kan i awhtlai.
Asinain, Khrihfabu pakhat kilning i khat lo cu a ruah a rem ṭhan rua lo, a kan hnek chih chin lengmang caah kum 2022 dongh lai in ka i ṭha ṭhen. Metropolitan hi mifim a sinak tampi lakah pakhat te cu, a kut tang rianṭuantu tampi nih keimah hi a ka dawt cem ko tiin kan ruah khawh cio hi asi. Cu lak ah cun kei zong hi pakhat ka si ve ko.
Tluang tein kan kalṭi khawh ahcun Yangon khua laifang ah, hmun ṭha le hmun lai cem, British chan lioah Biakinn hlun pipi zong khi hal hna law, kan cawkpiak ko lai tiah voi hnih thum te a ka cah. Yangon khua chungah Believers Hospital kan sakpiak te lai, cucu, cucu, cucu, tiin a ka kamhmi a tam lengluang ko.
Asinain, ka mi hna Orthodox liturgy ah hruai i, Bawipa ah an i lawmhnak hloh thlau nakcun, a cunglei ah a ka kamhmi vialte, Bishop dang vialte nakin lahkhah let (3) thum nak tam in a ka pekmi, thla fatin te missionary cawmnak a thongthong in a ka pekmi vialte:-
Moses cu aa tahchunh ngam ding asi lo nain, Moses duh thimnak Bible caang nih hin a a thinlung ah bia a chim tuk. “Cun Moses cu puitling a hung si tikah Pharaoh fanu i fapa si a duhter lo tu kha a zumhnak ruangah asi. Sualnak chungah caan tawite i nuamh nakcun Pathian mi hna sinah hremnak le fahnak tuar kha aa thim deuh” (Heb. 11:24).
Minung lei ruahnak cun, sungh, sunghnak, chambaunak lawngte. Asisnain, Pathian cu Biatak Asi i, A bia cu biatak asi. Jerusalem kulh le khuapi an remh lioah hruaitu Nehemiah nih, “Nan ngaihchia hlah uh, zeitintiah Bawipa ah nan i lawmhnak cu nan thazaang asi (Nehemiah 8:10b).
Cuticun Orthodox Liturgy zul lo dingin kan biachahnak nih cun ka Khrihfabu member hna a lawmhter hna i, kanmah le kan tuukhaltu nih cun member cio kan hmul an met lai i, kan hnuk an kan sur ko lai. Mah le Pastor cio cu kan cawm cio ko hna lai tiah an ti. Halleluiah! Cu pinah, Pathian umpinak a lang i, Yangon municipal Area chung bak hmanh ah hin Local Church pa (11) a dir kho cang.
Pa hlei (12) nak le pa (13) nak Biakinn saknak caah Matupi le Kanpetlet peng in Yangon ah a rak pemmi hna nih, Hmawbi ah vawlei an cawkmi chungin, U Khai Boma chungkhar nih pe 80′ x 40′ le U Boo Ttin chungkhar nih pe 60′ x 40′ le Headquarters Office hman ding caah ting sawmthum (3,000,000) cu April 16, 2023 ni ah an rak hlut. Halleluiah!
Hmaizarh ah khin Paletwa in Yangon ah a rak pemmi kan Pastor hlun Pastor Tun Bee le chungkhar nih Hmawbi township ṭhiamṭhiam, lahpada block ah pe 80′ x 60′ an hlut ve lai i, Yangon Municipal chungah Believers Church pa (14) nak zong tuzarh chung lila ah Biakinn thar sak kan thawk colh ko lai.
A sak hram domhnak ca zongah Bawipa nih Phaisa zei maw zat A kan pek ko cang. “Bawipa ah lawmhnak cu kan thazaang le thluachuahnak an si taktak ko. Lawmh lo bu cun suikhur cawh zong a nuam lo i, duhmi te he i co i, nuamhnak he cun ram bahra cawh zong khi a nuam ko”. Bishop Dr. CK No Chhum. Khuate fa